Khi xe vào cua ở tốc độ cao, vào cua nhanh dễ gây ra hiện tượng thừa lái và thiếu lái. Đây là hai hiện tượng được gọi chung là mất lái và gây ra nguy hiểm cho người lái xe và phương tiện. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Khắc phục như nào đảm bảo an toàn nhất? Bạn đọc cùng Carpla tìm hiểu để rõ hơn về các vấn đề mất lái này và tìm cách xử lý tối ưu hiệu quả.
1. Thừa lái và thiếu lái là gì?
Thừa lái và thiếu lái là hiện tượng rất nguy hiểm do xe bị mất lái. Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này dưới đây là khái niệm cụ thể:
1.1 Thiếu lái là gì?
Thiếu lái hay Understeer là hiện tượng xảy ra khi vào khúc cua với tình trạng xe không ôm cua theo ý muốn của người tài xế. Khi đó xe có xu hướng đi lệch về hướng ngược lại của vòng cua. Đây là hiện tượng xảy ra phổ biến ở các dòng xe dẫn động cầu trước và xe dẫn động 4 bánh.
Việc xe vào cua quá nhanh, tốc độ cao, tài xế đánh lái nhiều nhưng xe quay vòng, chuyển hướng chậm sẽ khiến quỹ đạo ôm cua không đúng như mong muốn. Hiện tượng này rất nguy hiểm sẽ khiến xe bị lệch hướng và lao sang làn đường bên cạnh hoặc chệch khỏi đường đi.
1.2 Thừa lái là gì?
Thừa lái hay Oversteer là hiện tượng dư lái do tài xế đột ngột dồn ga, phanh gấp hoặc nhả chân ga lúc vào cua. Dù cho tài xế đánh lái không nhiều nhưng xe vẫn quay vòng hoặc chuyển hướng nhanh, đột ngột và có thể khiến xe chuyển động quay ngang hay thậm chí là lật xe.
- Vòng tua máy là gì? Chỉ số tiêu chuẩn của vòng tua máy khoảng bao nhiêu?
- Vượt xe cùng chiều: Kinh nghiệm hay cho người mới lái xe
2. Nguyên nhân nào khiến xe bị thừa lái và thiếu lái?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng thừa lái và thiếu lái. Cho dù là nguyên nhân nào thì cũng đều gây nguy hiểm cho phương tiện và người. Dưới đây là nguyên nhân chính dẫn đến các hiện tượng này, bao gồm:
2.1 Hiện tượng thiếu lái
Thiếu lái xảy ra khi bánh xe trước bị trượt và không có khả năng bám tốt trên mặt đường. Điều này khiến cho đầu xe bị lệch khỏi quỹ đạo vòng cua. Hiện tượng này xảy ra có thể là do khi xe vào cua ở tốc độ nhanh. Khi vào cua với tốc độ nhanh khiến xe bị mất quán tính làm xe chuyển hướng theo phương thẳng hoặc chuyển hướng rất ít.
Ngoài ra nguyên nhân nữa dẫn đến hiện tượng thiếu lái là do tài xế không làm chủ được tốc độ và cua không đủ vòng. Từ đó dẫn đến bánh trước bị trơn trượt, mất ma sát với mặt đường. Khi xe đang bị trượt mà đạp phanh mạnh sẽ càng đẩy nhanh tốc độ trượt của xe. Nếu xe trượt ngang mép cua mà tài xế bó chặt vô lăng hết cỡ cũng không có tác dụng.
2.2 Hiện tượng thừa lái
Hiện tượng thừa lái xảy ra là do khi vào cua bánh sau của xe ô tô bị trượt và mất khả năng bám đường. Bánh sau xe bị trượt thẳng theo quỹ đạo cũ và phần bánh trước chuyển hướng theo điều khiển từ vô lăng. Hành động này khiến cho đầu xe quay vòng hoặc chuyển hướng mà đuôi xe vẫn bị trượt thẳng. Hiện tượng thừa lái sẽ khiến đầu và đuôi xe không chuyển động cùng hướng.
Nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng thừa lái là do xe di chuyển ở trong điều kiện đường trơn trượt vào cua gấp hoặc tăng ga sớm, giảm ga đột ngột hay phanh gấp ở giữa các khúc cua. Khi thực hiện phanh dừng xe đột ngột khiến mũi xe chúi xuống và khiến trọng lượng chính dồn lên giảm xóc trước cùng hai bánh trước. Vì vậy làm cho hai bánh xe sau bị mất độ bám với mặt đường và đuôi xe theo quán tính sẽ văng hình vòng cung.
- Xe bán tải Ford Ranger có bình dầu bao nhiêu lít?
- Xe bị kẹt chân côn: Bỏ túi mẹo hay xử lý đảm bảo an toàn
3. Cách xử lý hiệu quả, an toàn khi xe bị thừa lái và thiếu lái
Nếu xe bị thừa lái hoặc thiếu lái thì điều đầu tiên bạn phải bình tĩnh để có thể phán đoán và tìm cách xử lý đảm bảo an toàn. Dưới đây là cách xử lý khắc phục hiệu quả, đảm bảo an toàn khi xe bị thừa lái và thiếu lái. Cụ thể:
3.1 Khi xe bị trượt do thiếu lái
Thiếu lái xảy ra do hai bánh xe trước bị mất độ bám với mặt đường nên tài xế phải tìm cách để hai bánh trước có thể lấy lại độ bám. Cách xử lý có thể tham khảo:
- Giảm tốc độ cho xe.
- Cần nhả chân ga ngay lập tức nếu xe bị trượt do mất lái.
- Tài xế đánh vô lăng về hướng ngược lại với hướng ôm cua và đồng thời nhấn chân phanh nhẹ nếu xe có trang bị hệ thống chống bó cứng phanh ABS.
- Khi xe ô tô đã lấy lại được độ bám đường tài xế bắt đầu mới đánh lái vào cua.
- Không nên phanh gấp khi xe bị thiếu lái bởi sẽ khiến xe bị bó cứng phanh và làm hai bánh trước mất độ bám đường thêm.
3.2 Khi xe bị thừa lái
Nếu xe gặp hiện tượng thừa lái các tài xế có thể tham khảo cách khắc phục xử lý như sau:
- Nên đánh vô lăng ngược lại với hướng xe ôm cua.
- Nhấn nhẹ ga và tác động phanh vào hai bánh sau để có thể lấy lại độ bám đường.
- Giảm tốc độ cho xe trước khi phanh, nhất là các xe trang bị hệ thống bó cứng phanh ABS.
- Kiểm soát lực phanh đều để bánh xe lấy lại độ bám.
4. Bỏ túi kinh nghiệm phòng tránh xe bị thừa lái và thiếu lái
Để đảm bảo an toàn khi lái xe và phòng tránh hiện tượng mất lái do thừa lái hoặc thiếu lái bạn có thể áp dụng một số mẹo hay sau:
- Thường xuyên định kỳ kiểm tra áp suất lốp ô tô, độ mòn của lốp xe.
- Không nên để lốp xe quá mòn hoặc áp suất không đạt tiêu chuẩn bởi sẽ khiến ô tô mất độ bám khi vào cua ở tốc độ cao hoặc bị mất lái đi trên đường trơn trượt.
- Trong điều kiện đường ướt, trời mưa, đường trơn trượt tài xế nên giảm tốc độ, không cua ở tốc độ cao, không ôm của quá gấp để đảm bảo an toàn.
- Luôn kiểm soát, tránh phanh gấp hoặc ngắt, nhấn ga đột ngột khi vào cua. Bởi sẽ gây ra hiện tượng mất lái do sự dịch chuyển trọng lượng đột ngột giữa phần đầu xe và đuôi xe.
- Nên chọn những dòng xe có những trang bị hệ thống hiện đại an toàn khi mua xe. Một số trang bị cần có như: hệ thống hỗ trợ lực phanh khẩn cấp, hệ thống chống bó cứng phanh, hệ thống phân phối lực phanh điện tử, hệ thống cân bằng điện tử,…
- Nên chủ động kiểm tra xe và bảo dưỡng hệ thống lái định kỳ.
- Khi phát hiện xe có dấu hiệu bị lệch thước lái hoặc vô lăng bị nặng cần đưa đến gara sửa chữa ô tô uy tín giúp đảm bảo hệ thống lái luôn hoạt động tốt nhất.
5. Lời kết
Thừa lái và thiếu lái khi xảy ra rất nguy hiểm nên tài xế cần phải hết sức lưu ý không nên chủ quan. Để giảm thiểu các hiện tượng trên nên kiểm tra hệ thống lái thường xuyên và bảo dưỡng định kỳ. Hy vọng với thông tin đưa ra trên bài viết sẽ giúp bạn đọc biết thêm nhiều điều hữu ích. Nếu muốn xem thêm nhiều kinh nghiệm lái xe hay bạn muốn mua ô tô cũ hãy theo dõi website Carpla.
