Đối với ô tô, phanh là một hệ thống quan trọng và có tác dụng rất lớn, nhưng không phải ai cũng sở hữu ô tô cũng hiểu về hệ thống này. Hiểu được điều đó, bài viết hôm nay Carpla sẽ chia sẻ với bạn về hệ thống phanh ô tô, các loại phanh cũng như cấu tạo và nguyên lý hoạt động, mời bạn đón đọc để hiểu rõ.
1. Hệ thống phanh ô tô là gì?
Hệ thống phanh xe ô tô là một thiết bị cơ học nhằm kiểm soát chuyển động của bánh xe bằng cách tạo ra ma sát, giúp tài xế có thể kiểm soát tốc độ di chuyển và dừng xe theo ý muốn.
Trước đây, phanh xe sử dụng khúc gỗ, sau đó chuyển sang chất liệu thép hoặc da, nhưng vẫn gặp vấn đề về hiệu suất và tiếng ồn. Để cải thiện, các hãng xe hơi đã phát triển hệ thống phanh đĩa thuỷ lực trong các dòng xe hiện đại, đảm bảo an toàn và thoải mái cho tài xế.
- Hệ thống cảnh báo lệch làn đường hoạt động như thế nào?
- Hệ thống cân bằng điện tử là gì? Lợi ích khi sử dụng ESP
2. Tiêu chí cần đáp ứng của hệ thống phanh ô tô
Phanh xe ô tô được sử dụng cần phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về chất lượng. Cụ thể:
- Trong điều kiện đột ngột, khi phanh có quãng đường ngắn nhất và thời gian phanh thấp nhất.
- Gia tốc của phanh chậm dần càng lớn cho hiệu quả phanh càng cao.
- Phanh êm, ổn định trong mọi trường hợp.
- Nhẹ giúp người lái không tốn sức.
- Mô men được phân phối đều trên các bánh xe.
- Đảm bảo không bị bó phanh.
- Thoát nhiệt tốt.
- Kết cấu phanh gọn nhẹ, dễ chẩn đoán tình trạng.
3. Hệ thống phanh ô tô có những loại nào?
Nói đến hệ thống phanh của ô tô người ta thường sẽ nhắc đến hai loại: phanh đĩa và phanh tang trống. Mỗi loại phanh này đều có cấu tạo, nguyên lý hoạt động cũng như ưu nhược điểm khác nhau. Cụ thể:
3.1 Phanh đĩa
Hệ thống phanh đĩa (thắng đĩa) bao gồm một đĩa thép được cố định bằng bu-lông trên trục bánh xe, kèm theo giá đỡ và các bộ phanh. Giá đỡ, được gắn chặt vào vỏ cầu giữ cho nó ổn định, trong khi đĩa phanh quay cùng với bánh xe. Các xi-lanh thuỷ lực và bộ phanh được đặt trên giá đỡ, khi nhấn phanh, piston sẽ di chuyển đẩy các bộ phanh kề sát vào đĩa phanh để thực hiện quá trình phanh.
Ưu điểm của hệ thống phanh ô tô – phanh đĩa
- Khả năng giải nhiệt tốt, giúp tránh hiện tượng mất hiệu suất khi lái xe phải rà phanh liên tục.
- Hiệu suất phanh của cũng vượt trội so với cơ cấu phanh tang trống sau một thời gian sử dụng dài.
- Sự tự điều chỉnh khe hở giữa má phanh và đĩa phanh giúp duy trì độ hiệu quả của hệ thống, ngay cả khi má phanh trải qua quá trình mòn.
Nhược điểm của phanh đĩa
- Trong quá trình sử dụng, nhiệt độ của đĩa phanh và bộ gắn pad tăng lên đáng kể, có thể dẫn đến việc nứt hoặc biến dạng đĩa phanh khi phải đối mặt với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột.
- Hệ thống cũng có khả năng giảm hiệu suất khi ẩm ướt, khi nước làm giảm khả năng phanh trong một khoảng thời gian ngắn.
- Cơ cấu phanh đĩa thường nặng hơn so với phanh tang trống, có thể gây ảnh hưởng đến khả năng giảm trọng lượng của xe và tăng tiêu hao nhiên liệu.
3.2 Phanh tang trống
Hệ thống phanh ô tô – phanh tang trống gồm 2 cụm má phanh (bố thắng) được cố định trên cầu xe. Các má phanh này được kích hoạt bởi xi-lanh phanh bánh xe hoặc thông qua cơ khí đòn dẫn, kèm theo đó là một trống phanh (tăng bua) chụp bên ngoài cụm má phanh. Trên trống phanh có các lỗ để lắp trục quay bánh xe, trong quá trình hoạt động trống phanh quay cùng với bánh xe trong khi má phanh đứng yên.
Ưu điểm của phanh tang trống
- Có một trống phanh chụp đậy má phanh bên trong, giúp ngăn chặn bụi bẩn và mài mòn lớn giữa má phanh và trống phanh.
- Sự thuận tiện của việc bố trí phanh tay và phanh chân trên cùng một cơ cấu giảm chi phí không chỉ khi mua xe mà còn trong quá trình sửa chữa.
Nhược điểm của phanh tang trống
- Khi mạt sắt hình thành bên trong trống phanh, việc thoát nó ra khỏi hệ thống trở nên khó khăn, từ đó có thể gây mài mòn và hỏng nhanh chóng cho má phanh và trống phanh.
- Khả năng thoát nhiệt của hệ thống cũng khá khó khăn, có thể dẫn đến tình trạng mất phanh khi tài xế thực hiện rà phanh liên tục.
4. Hệ thống phanh ô tô thường gặp phải những lỗi gì?
Đối với ô tô, phanh là một hệ thống đóng vai trò quan trọng và được sử dụng rất nhiều. Do đó cũng không thể tránh khỏi những hư hỏng, lỗi trong quá trình vận hành. Dưới đây là một số lỗi thường thấy ở phanh xe ô tô bạn có thể tham khảo:
4.1 Má phanh mòn
Má phanh mòn kéo dài quãng đường phanh và có thể gây mài mòn đĩa phanh, làm tăng khoảng cách dừng và tạo tiếng kêu khi phanh. Cần thay thế định kỳ để tránh giảm hiệu suất và đảm bảo an toàn lái xe.
4.2 Đĩa phanh cong vênh
Bề mặt đĩa phanh cần phải phẳng để giữ liên lạc đều với má phanh. Đĩa phanh cong vênh có thể làm rung bàn đạp phanh và gây giật khi dừng. Thay thế là biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn.
- Hệ thống dẫn động cầu trước FWD và cầu sau RWD, cái nào tốt hơn?
- Hệ thống kiểm soát lực kéo là gì? Tác dụng, cấu tạo, nguyên lý làm việc
4.3 Hệ thống phanh rò rỉ
Rò rỉ trong hệ thống phanh thường là do vấn đề thuỷ lực, có thể dẫn đến mất dầu phanh và hỏng hoàn toàn hệ thống phanh. Cần kiểm tra và xử lý ngay khi phát hiện tình trạng này.
4.4 Kẹp phanh dính
Một lỗi dễ gặp ở hệ thống phanh ô tô chính là tình trạng kẹp phanh dính. Khi phanh của xe ô tô gặp tình trạng này rất có thể làm xe lệch khi phanh và ảnh hưởng đến hiệu suất tăng tốc. Cần sửa chữa ngay lập tức để tránh tình trạng nguy hiểm.
4.5 Đĩa phanh đảo hoặc cong vênh
Đĩa phanh bị đảo hoặc cong vênh ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ thống phanh. Khi gặp phải tình trạng này cần kiểm tra và thay đổi đĩa phanh khi cần thiết để đảm bảo an toàn lái xe.
4.6 Phanh biến chất, mờ dần
Hiệu suất giảm khi phanh kéo dài có thể là dấu hiệu của má phanh bị biến chất. Để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng xe, bạn cần phải thực hiện kiểm tra và thay mới má phanh.
4.7 Phanh khẩn cấp, phanh tay
Một yếu tố nữa khiến hệ thống phanh ô tô gặp lỗi chính là do sử dụng phanh khẩn cấp thường xuyên. Trong trường hợp này cần thực hiện kiểm tra và bảo trì để tránh tình trạng xe không thể di chuyển được.
Làm sao để bảo dưỡng hệ thống phanh ô tô bền bỉ?
Sau khi đã nắm được những lỗi dễ gặp ở hệ thống phanh xe ô tô, để hệ thống này bền bỉ, ít gặp lỗi cần phải được bảo dưỡng định kỳ với những cách sau:
- Kiểm tra và luôn duy trì mức dầu của phanh.
- Thay dầu phanh định kỳ.
- Kiểm tra thường xuyên hệ thống dẫn truyền cũng như xilanh chủ.
- Kiểm tra định kỳ và thay thế má phanh khi bị hao mòn.
- Kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ đĩa phanh ô tô.
5. Một vài lưu ý quan trọng khi sử dụng hệ thống phanh xe ô tô
Trong quá trình sử dụng hệ thống phanh ô tô, để đảm bảo sự an toàn và giúp phanh xe ít gặp lỗi bạn cần lưu ý thêm những điều sau:
- Luôn duy trì khoảng cách an toàn với xe phía trước để có đủ thời gian phản ứng và dừng lại an toàn. Đặc biệt quan lưu ý trong điều kiện thời tiết xấu hoặc trên đường trơn trượt.
- Áp dụng nhẹ pedal phanh trước khi cần thiết để khắc phục và tạo áp lực trong hệ thống, giảm thời gian phản ứng khi cần phanh mạnh.
- Sử dụng pedal phanh một cách đều để tránh khóa bánh xe, đồng thời hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) sẽ giữ cho bạn giữ được sự kiểm soát khi phanh mạnh.
- Tránh phanh mạnh trong điều kiện đường trơn trượt hoặc khi có nguy cơ mất kiểm soát, thay vào đó thực hiện phanh tránh để giữ sự an toàn.
- Hãy đảm bảo kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh định kỳ. Việc thay thế cả bốn bánh xe và đảm bảo chúng được lắp đặt đúng cách là quan trọng để đạt được hiệu suất phanh tối ưu.
- Khi lái xe xuống đèo hoặc hạ dốc dài, sử dụng động cơ phanh bằng cách chuyển xuống số thấp hơn hoặc sử dụng số D1 hoặc D2 (đối với hộp số tự động) để giảm áp lực lên hệ thống phanh và tránh quá nhiệt.
6. Lời kết
Có thể thấy, hệ thống phanh ô tô đóng một vai trò quan trọng không hề nhỏ, nó có cấu tạo và nguyên lý hoạt động đặc biệt. Hy vọng sau bài viết này bạn đã hiểu hơn về hệ thống phanh khi sử dụng ô tô. Ngoài ra, nếu có nhu cầu mua xe ô tô cũ hãy ghé ngay Carpla – nền tảng mua bán xe đã qua sử dụng lớn nhất toàn quốc để được lựa chọn. Tại đây bạn không chỉ được tham khảo nhiều mẫu xe đẹp mà còn đảm bảo về chất lượng phanh xe giúp bạn luôn an toàn khi lái.
